21 ඔක්තෝම්බර් 2021 දින කාබනික කෘෂි කර්මාන්තයට ක්ෂණිකව යොමුවීමේ ගැටළු, කල් තබන අවස්ථාවේ යෝජනාවක් ලෙස ඉදිරියට ගෙන එනු ලැබුවා. මෙම යෝජනාව පා.ම. රංජිත් මද්දුම බණ්ඩාර පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවා. මෙහිදී ඔහු පවසා සිටියේ,
“කෘෂි කර්මාන්තය අතින්‌ ඉතා ඉහළ මට්ටමක පැවති අපේ රට, මේ වන විට ආහාර සුරක්ෂිතතාවයේ සහ ස්වයංපෝෂිත ආහාර රටාවේ අනාගතය සම්බන්ධයෙන් දැඩි අචිනිශ්චිතතාවකට ලක්ව ඇත. මේ රජය විසින් රසායනික පොහොර ආනයනය නතර කොට කාබනික පොහොර භාචිතයෙන්‌ පමණක්‌ කෘෂි කර්මාන්ත කටයුතූ සිදු කළ යුතු බවට එකවර ගනු ලැබු හිතුවක්කාර තීරණවල ප්‍රතිඵල හේතුවෙනි.
මේ හේතුවෙන්‌ තේ, වී, එළවලු, පලතුරු, ධාන්‍ය වර්ග, අල, ලූණු, බඩ ඉරිඟු සහ විවිධ මල්‌ වර්ග ආදී කෘෂි වගාවන්‌ කරන ගොවීන්‌ දැඩි දුෂ්කරතාවන්ට මුහුණ පා සිටිති. තමන්‌ සතුව තිබෙන සියල මුදල්‌ මේ සඳහා වැය කර නිසි භෝග ඵලදාවක්‌ ලබා ගැනීමට නොහැකිව සිටින අසරණ ගොවි ජනතාව කෙරෙහි රජය විසින් මීට වඩා අවධානය යොමු කළ යුතුව ඇත.
විදේශීය රටවලින්‌ පොහොර ගෙන්වීමේදී ඒවායේ ප්‍රමිතිය පිළිබඳ සොයා බැලිය යුතු වේ. කාබනික පොහොර නාමයෙන්‌ චීන අසුචි මිශ්‍ර පොහොර ගෙන්වීමේ උත්සහයක් ගත්‌ අතර, ඇතැම්‌ රාජ්‍ය නිලධාරින්ගේ විචක්ෂණශීලී රාජකාරි හේතුවෙන්‌ රජය විසින් සිදු කරන්නට ගිය විනාශය පාලනය විය. මේ නිසා ආනයනික පොහොරචල ගුණාත්මකභාවය සම්බන්ධයෙන් ඇත්තේ බරපතළ සැකයකි. විද්වතුන්‌ පෙන්වා දෙන පරිදි අවිධිමත් කාබනික පොහොර භාචීතය පසේ ගුණාත්මකභාවය අසමතුලින කරන අතරම, භෝග වගා අස්වැන්නට දැඩි ලෙස බලපෑම්‌ කරනු ලබයි. වැඩිදුරටත්‌, මේ මඟින්‌ රට තුළට අභිතකර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්‌ හා වෙනත් සජීවී වල්‌ පැළෑටි ඇතුළත්‌ වීම කෘෂි කර්මාන්තයට පමණක්‌ නොව පශු සම්පතට ද, ජෛව සමතුලිතතභාවයට ද බරපතල තර්ජනයක්‌ ඇති කරවයි.”
මෙම යෝජනාව පා.ම අශෝක් අබේසිංහ විසින් ස්ථිර කරනු ලැබුවා. “ලෝකයේ රටවල්‌ 200කට වැඩි ගණනක්‌ තිබෙනවා. මේ රටවල්‌ 200කට වැඩි ගණනින්‌, රටවල්‌ 100කට වැඩි ප්‍රමාණයක්‌ කාබනික කෘෂිකර්මයට යොමුවෙලා තිබෙනවා. ඒ රටවල්‌ කාබනික කෘෂිකර්මයට යොමු වුණත්‌, ඒ රටවල වගා කරන ඉඩම්වලින්‌ සියයට දෙකක පමණ ප්‍රමාණයක්‌ තමයි කාබනික කෘෂිකර්මයට යොමුවෙලා වගා කටයුතු කරන්නේ. ඒකෙනුත්‌ සියයට 1.2ක්‌ පමණ ප්‍රමාණයක තෘණ තමයි වගා කරන්නේ. ලෝකයේ රටවල්‌ 200කට වැඩි ගණනක්‌ තිබුණත්‌, රටවල්‌ 16ක්‌ පමණ තමයි වගා කරන ඉඩම්වලින්‌ සියයට 10ක්‌ කාඛනික කෘෂිකර්මයට යොදවලා කිබෙන්නේ. ඒ රටවල්‌ 16 අතර කිසිම ආසියාතික රටක්‌ නැහැ. භූතානය, 2012දී කාඛනික කෘෂිකර්මයට යොමු වෙලා, 2020දී සියයට සියයක්‌ කාබනික කෘෂිකර්මයට යනවා කිව්වා. 2021 වන කොටත්‌ ඔවුන්ට තවම සියයට දෙකක්වත්‌ කාබනික කෘෂිකර්මයට යන්න බැරිවෙලා තිබෙනවා. ඔවුන්‌ ඒ අදහස අත්හැරලා තිබෙනවා. ඔවුන්ගේ සමස්ත අස්වැන්න සියයට 24කින්‌ කඩා වැටිලා නිබෙනවා. … ඔබතුමන්ලාගේ ‘සෞභාග්‍යයේ දැක්ම’ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ තිබෙන්නේ වසර දහයකින්‌ කාබනික කෘෂිකර්මයට යනවා කියායි. ක්‍රමවත්ව කාබනික කෘෂිකර්මයට ගියා නම්‌, මේ ප්‍රශ්නය ඇති වෙන්නේ නැහැ. මේ තත්ත්වය තුළ විශාල ප්රශ්නයක් ඇතිවෙලා තිබෙනවා.”
තවදුරටත් අශෝක් අබේසිංහ මන්ත්‍රීවරයා පැවසූයේ, මෙලෙස කිසිදු පරික්ෂා කිරීමකින් තොරව කාබනික පොහොර යෙදීමෙන් වී අස්වැන්න පිලිබඳව විශාල ප්රශ්නයක් මතු වෙන බවය. මෙවර හෙක්ටෙයාර 850,000 වගා කිරීමෙන් රටට අවශ්‍ය වී මෙට්‍රික් ටොන් 2,500,000 ලබා ගැනීමට බලාපොරොත්තු වූවත්, මෙලෙස ක්‍රියා කලහොත් අස්වැන්න අඩු වී පරිභෝජනයට අවශ්‍ය සහල් ආනයනයේදි ගෙන්වනු ලබන්නේද, කාබනික කෘෂි කර්මාන්තයෙන් නිපදවන ලද හාල් ද යන්න මන්ත්‍රීවරයා ප්‍රශ්න කරනු ලැබුවා.
ඉඩම් අමාත්‍ය එස්. එම්. චන්ද්‍රසේන ඊට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස දැක්වූයේ, “අද ගොවියෝ කාබනික පොහොර හදන්න විශාල වශයෙන්‌ පෙළඹිලා ඉන්නවා. අද ගම්‌ මට්ටමින්‌ ඒ කටයුත්ත හරියට කෙරෙනවා. නමුත්, ඒ කටයුත්ත දුර්වල කරන්න සමහර අය කටයුතු කරනවා. දැන්‌ රසායනික පොහොර ඉල්ලලා තමයි පෙළපාළි යන්නේ. ඒ උද්ඝෝෂණ කරන්න උදව්‌ කරන අයත්‌ කියන්නේ, "රසායනික පොහොර ගේන්න" කියලා. හැබැයි, නැනෝ නයිට්‍රජන්‌ පොහොර ගේනකොට කියනවා, "මේක රසායනික පොහොරක්‌" කියලා. එහෙම නම්‌ මොනවාද ගේන්නේ? මොනවා කළත්‌ මේ විධියට ඒකේ අඩු පාඩු පෙන්වන්න බලාගෙන ඉන්නවා. විපක්ෂය හැටියට ඔබතුමන්ලා ඒ දේ කරන්න එපා. මොකද, රටේ ජීවිත ගැන අපි හිතන්න ඕනෑ.” තවද, රසායනික පොහොර අනවශ්‍ය ලෙස ගොවිතැනට යෙදීමෙන් ඇතිවන අහිතකර ප්‍රථිඵල වන වකුගඩු රෝග සහ පිළිකා වැනි රෝගාබාධ සම්බන්ධව ද අමාත්‍යවරයා අදහස් ප්‍රකාශ කළා.
ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිතුමාගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයේ සඳහන් වන, “ඉදිරි දශකය තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂිකර්මාන්තය මුඑමනින්ම කාබනික පොහොර භාවිතයට යොමු කළ යුතූ අතර ඒ සඳහා කාබනික පොහොර නිෂ්පාදනය වේගවත්‌ කළ යුතූ ය” යන පොරොන්දුව, පාදක කරගනිමින් මහින්ද අමරවීර අමාත්‍යතුමා විවාදයට අදහස් එක් කළා. “ඔව්‌, අවුරුදු 10කින්‌ කියලා තමයි කිව්වේ. නමුත්, එය කඩිනමින්‌ ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ප්‍රශ්නයකුත්‌ නැහැ… අපි ඒක පිළිගන්නවා. යම්‌ යම්‌ ප්‍රායෝගික ගැටලු ඇනි වෙනවා. නමුත්, අපි කිසිම වෙලාවක මේ වැඩසටහන කඩාකප්පල්‌ කරන්නේ නැහැ. අපි මේ සඳහා සම්පූර්ණ සහයෝගය ලබා දෙනවා.“ එසේම තවදුරටත්, කාබනික පොහොර යොදගනිමින් එතුමා කළ වී ගොවිතැනේ සාර්ථකත්වය ගැන එතුමාගේ අත්දැකීම් සභාව සමග මෙලෙස බෙදාගත්තා. “මම මගේ කුඹුරක්‌ අස්වද්දනවා, වස විස යොදන්නේ නැතිව. මම එයින්‌ සාර්ථක අස්වැන්නක්‌ ලබා ගත්තා. මම එක වතාවක්‌ අත්‌ හදා බැලීමක්‌ වශයෙන්‌ එකම කුඹුරේ වී වර්ග හයක්‌ වගා කළා.”
මෙම ප්‍රකාශයට අදහස් දක්වමින් මීළඟට පා.ම. අනුර කුමාර දිසානයක පවසා සිටියේ, “දැන්‌ ගරු මහින්ද අමරචීර අමාත්‍යයතුමා කිව්වා, එතුමාගේ ආහාරය සඳහා කාබනික වගාවක්‌ කරනවා කියලා. හොඳයි, විකුණන්නත්‌ එක්ක. හැබැයි, එතුමාට ඒක ප්රශ්නයක් වෙන්නේ නැහැ. එතුමාට අමාත්‍ය ධුරයක්‌ තිබෙනවා, අමාත්‍ය පඩියක්‌ හම්බවෙනවා, අමාත්‍යවරයාට ගෙයක්‌ හම්බවෙනවා,.. එතුමා විනෝදාංශයට වගා කටයුතු කරනවා. හැබැයි, ගොවි ජනතාව එහෙම නොවෙයි. ගොවි ජනතාව තමන්ගේ දරුවන්ට උගන්වන්න ඕනෑ, වයසට ගිය දෙමව්පියන්‌ බලාගන්න ඕනෑ,… ඒ සමස්තය කරන්නේ මෙම ගොවිතැනෙන්‌ ලැබෙන ආදායමින්‌”
එතුමා ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයේ කාබනික පොහොර සම්බන්ධව ඇති පොරොන්දුව ගැන ද අදහස් ගෙන හැර පෑවා. “භූතානය 2020දී මුළුමනින්ම කාබනික පොහොර භාවිත කරන රටක්‌ බවට පරිවර්තනය කරනවා කියලා 2012දී තීන්දුවක්‌ ගන්නවා. හැබැයි, 2018දී නැවත ඒ ගොල්ලන්‌ පසු විපරමක්‌ කරනවා, ඒකේ ප්‍රතිඵල පිළිබඳව. නැවත පසු විපරම්‌ කරලා ඔවුන්‌ ඒ කාර්යය 2030 වසර දක්වා කල් දමනවා. මොකද, ඉක්මනින්‌ සාර්ථක ප්‍රතිඵල ලබා ගන්න බැරි වී තිඛෙන නිසා තවත් කාලයක්‌ දීර්‌ඝ කළ යුතුයි කියලා. මා හිතන හැටියට ඒ අත්දැකීම් මත තමයි ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මැතිතුමාගේ "සෞභාග්‍යයේ දැක්ම" මැතිවරණ ප්‍රකාශයේ අවුරුදු 10ක්‌ ඇතුළත ක්‍රමානුකූලව මේ රට කාබනික වගාවට පරිවර්තනය කරනවා කියලා අදහසක්‌ ඉදිරිපත් කරන්න ඇත්තේ. නමුත් තමුන්නාන්සේලා එම තීන්දුව 'යලේ' අරගෙන 'මහේ' නතර කරනවා.”
ආනයනය කරනු ලබන කාබනික පොහොර වල සංයුතිය පිළිබඳ ව ද එතුමා සභාව ඉදිරියේ තොරතුරු ගෙන හැර පෑවා. “අගෝස්තු මාසයේ තමයි මේවා ආනයනය කිරීම සඳහා අවස්ථාව ලබා දුන්නේ. මේවා, නැනෝ නයිට්‍රජන්‌ නෙවෙයි, නැනෝ යුරියා. ඵ්කේ සියයට භතරක්‌ යුරියා තිබෙනවා. ඇත්තටම මේක supplementary එකක්‌. නැනෝ නයිට්‍රජන්‌ කියන්නේ, අතිරේක ආහාරයක්‌. ඒ කියන්නේ, සියයට 50ක්‌ යූරියා යෙදුවාම කොළය පළල්‌ වෙනවා; මෘදු වෙනවා.”
ඉන් පසු ආණ්ඩු පක්ශයේ පා.ම තිසකුට්ටි ආරච්චි, “මම පසුගිය දවසක රූපවාහිනී වැඩසටහනකට ගිය වේලාවේ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ නියෝජනය කරන නාමල්‌ කරුණාරත්න සහෝදරයාත්, සමගි ජන බලවේගය නියෝජනය කරන මුජිබර් රහුමාන් මන්ත්‍රිතුමාත් දෙදෙනාම ඉන්න තැන මම ප්‍රසිද්ධියේ මාධ්‍යය ඉදිරියේ ඇහුවා, ඔබ විරුද්ධ වෙන්නේ කාබනික පොහොරවලට ද, රසායනික පොහොරවලට ද කියලා. ඔබ ඉල්ලන්නේ රසායනික පොහොර ද,කාබනික පොහොර ද කියා ඇහුවා. “නැහැ, අපි රසායනික පොහොර ඉල්ලන්නේ නැහැ, අපි ඉල්ලන්නේ කාබනික පොහොර" කිව්වා. හැබැයි, රසායනීක පොහොර ඉල්ලන්නේ නැහැ; කාබනික පොහොර ඉල්ලන්නේ කියපු නාමල්‌ කරුණාරත්න ඊයේ රාජාංගණයේ ගිහිල්ලා බෝඞ්‌ අල්ලාගෙන ඉන්නවා, "යුරියා දියව්‌, පොහොර දියව්‌" කියාගෙන. ඒවා මාධ්‍යවල පෙන්වනවා. මෙන්න, දෙබිඩි පිළිවෙත.” යනුවෙන් පවසා සිටියා.
ඔහු තවදුරටත් “රසායනික ක්‍රමවේදය ඔස්සේ නිස්සාරණය කරන ලද යූරියා නයිට්‍රජන්‌ පොහොර, අපි ඒක ගෙනාවේ නැහැ. අපි ගෙනාවේ, ශාක කොටස්වලින්‌ නිස්සාරණය කරන ලද නැනෝ නයිට්‍රජන්‌ පොහොර බව මම වගකීමෙන්‌ කියනවා. ඒක ඉන්දියානු රජයේ රසායනාගාර පරීක්ෂණවලින්‌ තහවුරු කළා කියලාත්‌ මම පැහැදිලිව කියනවා” ලෙස අවධාරණය කළා.
විවාදය අතරතුර පා.ම. රෝහණ බණ්ඩාර රසායනික පොහොර නිසා වකුගඩු රෝගය වැළඳීමට ඇති සම්භාවිතාව පිළිබඳව මෙලෙස ප්‍රශ්න කළා ''කෘෂි රසායනික පොහොර භාවිතය නිසා වකුගඩු රෝගය ඇති වෙනවා ලු. අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ වැඩියෙන්ම වකුගඩු රෝගීන්‌ වාර්තා වන්නේ මැදවච්චියේ. හැබැයි, වැඩියෙන්ම කෘෂිකර්මාන්තයේ නියැලෙන්නේ කලාවැව ආසනයේ ජනතාව. මහවැලි කලාපයක්‌ විධියට වැඩියෙන්ම කෘෂි රසායන ද්‍රව්‍ය භාවිත කරන්නේ කලාවැව ආසනයේ. හැබැයි, කලාවැව ආසනයෙන්‌ නොවෙයි වැඩියෙන්ම වකුගඩු රෝගින්‌ වාර්තා වන්නේ; මැදවච්චිය ආසනයෙන්‌. එනම්‌, අඩුවෙන්ම කෘෂි කර්මාන්තයේ නියැලෙන ආසනයෙන්‌. ''
කාබනික පොහොර නිෂ්පාදන, ප්‍රවර්ධන සහ සැපයුම් නියාමන රාජ්‍ය අමාත්‍ය ශෂීන්ද්‍ර රාජපක්ෂ, අදහස් දක්වමින් පවසා සිටියේ “අපි පළමුවෙන්ම කාබනික ඝන පොහොර, එහෙම නැත්නම්‌ කොම්පොස්ට්‌ යොදනවා. ඊටපසුව ජෛව දියර පොහොර යොදනවා. මේ දෙකම භාවිත කර වී වගාව කර ගෙන යනකොට යම්කිසි සැකයක්‌ එනවා නම්‌, අස්වැන්නේ අඩුවක්‌ වෙයි කියා හිතනවා නම්‌, ඵකට අවශ්‍ය බණ්ඩි පොහොර අපි හැමදාම ගෙනාවා. පොටෑසියම්‌ ක්ලෝරයිඩ්‌ අපි හැමදාම ගෙනාවා. එහි කිසිම රසායනික ද්‍රව්‍යයක්‌ නැහැ. මෙවරත්‌ අපි ඒක අරගෙන ආවා. ඒවා ගොවියාට දැනටමත්‌ දීලා අවසානයි. බැරිවෙලාවත්‌ පත්‍ර කහ වෙලා, එහෙම නැත්නම්‌ වගවේ යම්කිසි අඩුවක්‌ දක්වනවා නම්‌, ඒ සම්බන්ධයෙන් අවශ්‍ය කටයුතු කරනවා.” යන්න ය.
එසේම පෙරදී පා.ම. අනුර කුමාර දිසානයක පැවසූ කරුණත් ශෂීන්ද්‍ර රාජපක්ෂ තහවුරු කරා. “ඇත්තටම මේක වර්ධකයක්‌. මොකද, අපි එක පාරටම කාබනික වගාවට යනකොට අපිට සැකයක්‌ තිබෙනවා. යම්‌ යම්‌ බාධාවල්‌ එනවා. යම්‌ යම්‌ අඩුපාඩුකම්‌ සිදු වෙන්න පුළුවන්‌. ඒ සියල්ල පිළිබඳව අධ්‍යනය කරලා තමයි මේවා ගෙනාවේ.”
ඉන් අනතුරුව විවාදයට අලුත් යමක් එක් කරමින් පා.ම. නලින් බණ්ඩාර ජයමහ: “විශේෂයෙන්ම ඔබතුමන්ලා තීන්දු කර තිබෙනවා, නැවත වතාවක්‌ කෘෂි රසායන ද්‍රව්‍ය ගෙනෙන්න. අපේ රටේ ඒවා ගෙන්වන සමාගම්‌ 30කට වැඩි ප්‍රමාණයක්‌ තිබෙනවා. හැබැයි, ඒ කෘෂි රසායන ද්‍රව්‍ය ගෙනෙන්න තීන්දු කිරීමේදී එම ප්‍රමාණයෙන්‌ සියයට 92ක්‌ ම ගෙන එන්න සමාගම්‌ දෙකකට තමයි අවසර දී තිබෙන්නේ. ඒ නමයි, හේලීස්‌ සමාගම සහ සීඅයිසී සමාගම. මෙහෙම අවසරයක්‌ කොහොමද දෙන්නේ? කොහොමද, සමාගම්‌ දෙකකට චිතරක්‌ ඒ අවස්ථාව ලබා දෙන්නේ?” යනුවෙන් ප්‍රශ්න කර සිටියා.
පා.ම එස්. එම් චන්ද්‍රසේන, පා.ම. චාර්ල්ස් නිර්මලනාදන්, පා.ම. කංචන විජේසේකර, පා.ම. ගයන්ත කරුණාතිලක, පශු සම්පත්, ගොවිපොළ ප්‍රවර්ධන රාජ්‍ය අමාත්‍ය ඩී.බී හේරත්, පා.ම. වී. රාධාක්‍රිෂ්ණන් සහ පා.ම සමන්ප්‍රිය හේරත් වැනි මන්ත්‍රීවරුනුත් ඔවුන්ගේ අදහස් ඉදිරිපත් කරමින් මෙම කල් තැබීමේ විවදයට එක් වුණා.
කල් තැබීමේ විවාදයේ අවසන් කථාව හෙවත් පිළිතුරු කථාව කරමින් කෘෂිකර්ම අමාත්‍ය මහින්දානන්ද අලුත්ගමගේ මෙලෙස අදහස් ප්‍රකාශ කළා.: “මූලාසනාරූඩ ගරු මන්ත්‍රීතුමනි, ඉන්දියාවේ විශ්වවිද්‍යාල 25ක්‌ නැනෝ තාක්ෂණය පිළිබඳව කරන ලද පර්යේෂණ වාර්තා මා ළඟ තිබෙනවා. Department of Biotechnology, Ministry of Science and Technology, Government of India මඟින්‌ සිදු කළ පර්යේෂණ වාර්තා, Bioscience Research Foundation මඟින්‌ සිදු කළ පර්යේෂණ වාර්තා සහ නැනෝ නයිට්‍රජන්‌ පිළිබඳව විශ්වවිද්‍යාලවල සිදු කළ පර්යේෂණ වල වාර්තා සියල්ල ඔබතුමන්ලාගේ දැන ගැනීම පිණිස මම මේ අවස්ථාවේදී සභාගත කරනවා.”
“ඔබතුමා කිව්වා, "පර්යේෂණ, රසායනාගාර වාර්තා කිසි දෙයක්‌ නැහැ" කියලා, ගරු මන්ත්‍රීතුමනි. නැනෝ නයිට්‍රජන්‌ පොහොර ගෙනෙන්න කලින්‌ අපි samples ගෙනාවා. රටේ නීතියක්‌ තිබෙනවා. අපට ඕනෑ විධියට පොහොර ගෙන්වන්න බැහැ. රටේ පොහොර සම්බන්ධ පනතක්‌ තිබෙනවා. මුලින්ම ඒ ගොල්ලන්‌ ගිහිල්ලා, ලියාපදිංචි වෙන්න ඕනෑ; ඊළඟට ජාතික පොහොර ලේකම්‌ කාර්යාලයට යන්න ඕනෑ; National Plant Quarantine Service එකට යන්න ඕනෑ; ඊළඟට samples ගෙනෙන්න අවසර දෙනවා; samples ගෙනෙන්න ඕනෑ; lab එකේ test කරන්න ඕනෑ. ඒ සියල්ල සම්මත වුණාට පස්සේ තමයි අපට මේ පොහොර ගෙනෙන්න පුළුවන්‌ වන්නේ.”
